Otizm Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Günümüzde en sık rastlanan nörolojik rahatsızlıklardan olan otizm hakkında bilinmesi gerekenler ve merak ettiklerinizi sizin için derledik. Otizm, çoğunlukla 3 yaş ve öncesinde kendini belli etmeye başlamayan gelişimsel bir bozukluktur. Otizm görülen çocukların, çevresiyle olan ilişkilerinde sözel veya davranış olarak uygun ilişki kuramaması gözlense de erken teşhis ve doğru tedavi yöntemleriyle çocuklar büyük ölçüde hayata kazandırılmaktadır. İşte gelişimsel bir rahatsızlık olan otizm hakkında bilinmesi gerekenler…

Otizm nedir ?

Spektrum bozukluğu olarak da bilinen otizm, erken çocukluk döneminde görülen ciddi bir gelişimsel bozukluktur. Çoğu zaman yürüme, oturma vb motor becerilerinde, fiziksel görünüşlerinde diğer çocuklardan her hangi bir farklılıkları yoktur. Otizmli çocuklarda asıl problem sosyal ilişkiler, iletişim kurma, sınırlı ilgi alanı ve tekrarlanan harekete yol açan davranışlardır. Bazı belirtiler 1 yaşından önce fark edilse de tamamı ilk üç yaşta net olarak belirlenir.

Otizm neden olur ?

Otizme neyin sebep olduğu bu güne kadarki yapılan araştırmalarda net bir sonuca varılamadı. Yalnızca uzmanlar tarafından genetik olabileceği düşünülüyor. Otizm kızlara oranla erkeklerde 3-4 kat daha fazla görülmektedir. Beyin fonksiyonlarını ve hücre iletişimlerini bozan, nadir de olsa bazı genetik hastalıklarda veya epilepsi gibi durumlarda otizm bulgularının görüldüğü bilinmektedir. Ancak bilinmesi gerektiği üzere bu rahatsızlığın çocuk yetiştirme tarzı, ailenin sosyo-ekonomik düzeyi veya günümüzde yapılan aşılar ile hiç bir ilgisi olmadığı kesinlik göstermiştir.

Otizm Belirtileri

İletişim Bozukluğu
Konuşamama, konuşan çocuklara karşı ilgisizlik, aynı kelimeyi sürekli tekrar etme…

Sosyal Etkileşim Yetersizliği
Yaşıtlarıyla ilgilenmeme, etkileşim başlatmama, oyun oynamama, göz teması kurmama, duygusal ifade veya mimik göstermeme…

Hayali Oyun veya Sembolik Oyun Kurmama
Tekrarlayan basit aktiviteler yapma, hayali oyun oynamama, bir nesnenin bir parçasına aşırı takıntılı olmak, sürekli rutin hareketleri tekrar etme, aşırı tepki…

! Bir çocuğa otizm tanısı koyabilmek için yukarda bahsedilen özelliklerden en az 6 tanesine sahip olması gerekmektedir.

Otizm tanısı konan çocuklarda aşağıda belirtilen özelliklerin çoğuna sahip olduğu da gözlemlenmiştir.

• Adı ile seslenildiğinde tepkisiz kalma,
• Göz teması kısıtlı veya yok,
• Çevreyle ilgisizlik,
• Sarılma ve öpme gibi temaslardan hoşlanmama,
• Konuşmayı öğrense de aynı kelimeyi tekrar etme,
• İnsanlar yerine nesnelere ilgi gösterme,
• Topluluk içinde yaşıtlarla ilgilenmeme, konuşmama,
• Geç konuşma,
• Konuşma şekilleri ve ses tonları kalıp gibi tek düze olma,
• Bir nesnenin bir parçasına karşı takıntı,
• Düzen takıntısı, rutin bozulduğunda aşırı hırçınlık,
• Bir hareketi sürekli tekrarlama ( el çırpma, zıplama, kendi etrafında dönme vb. )
• Hayali oyun kurmama, tek düze sabit oyunlar oynama ( arabaları dizip sadece tekerlerini çevirme vb. )
• Sıklıkla yemek yeme bozukluğu,
• Sosyal ortamlardan korkma, aşırı tepki verme,
• Tehlikeye karşı duyarsızlık,
• Acıya karşı duyarsızlık,
• Aşırı hareketli veya hareketsiz olma,
• Yapılan espri veya imayı anlama,
• Aşırı inatçı ve hırçın olma.

Otizmde Tanı ve Tedavi

Tanı
Otizm teşhisi maalesef anne karnında mümkün olmamaktır. Bununla birlikte laboratuvar testleri, görüntüleme yöntemleri de bu hastalığı fark etmeyi mümkün kılmıyor. Tanı günümüz şartlarında yalnızca çocuk psikiyatristi tarafından çocuğun gözlemlenmesi, aileye bazı soruların sorulması ve gelişim testleriyle konulur.

Tedavi
Bir genetik bozukluk olan otizmin ameliyat, ilaç vb. tedavisi şuan için bulunmamaktadır. Yalnızca, aile desteği ile birlikte erken yaşta başlayan ve çocuğun yeteneklerine, ihtiyaçlarına göre şekillenen, bireysel ve grup olarak sürdürülen özel eğitim programları hazırlanmaktadır. Bu programlar uzmanlar tarafından uygulanmakta ve takip edilmektedir. Bu uygulamalar günümüzde bilinen tek “tedavi” yöntemidir. Tedavi sürecinde kişinin özel eğitmenleri, doktorları, konuşma uzmanı ve çocuk nörolog veya çocuk psikiyatri uzmanı olacaktır. Erken yaşlarda alınan yoğun ve sürekli eğitim davranış terapileri, çocukların kendine bakabilme, sosyal ve iş yetileri kazanabilmesine oldukça yardımcı olacaktır.

Otizm hastalığında özel eğitim ve ekip çalışması gerektiren tedavinin asıl amacı kişinin yaşam kalitesini yükseltmek, gelişimdeki gecikmeleri desteklemek, işlevsel bağımsızlığı arttırmak, ilgi bozukluğunu en aza indirgemek ve ailenin bu süreci en iyi şekilde yönetmesini sağlamaktır. Dışarıdan alınan doğru tedavi, uygulamalar ve erken teşhis her hastalıkta olduğu gibi otizm spektrum hastalığında da en etkili yöntemdir. Yalnızca bu uygulamaların uzun süre devam edeceğini bilmeniz gerekir. Alınan eğitimlerle birçok çocuğun hayata kazandırıldığını da unutmayın. Onlar özel çocuklar…

Her süreçte olduğu gibi biz gebelik haftam olarak bu süreçte de yanınızdayız…