Doğum Kontrol Hapları Damar Tıkanıklığı Yapar mı?

 Son derece hassas ve önemli bir nokta olan damar tıkanıklığı ve doğum kontrol hapı yani OKS kullanımı ilişkisi, üzerinde bilimsel çalışma ve araştırmalar yapılmış bir alandır. En başta şunu söylemek gerekir ki damar tıkanıklığı toplumsal yaşamın içinde çok sık görülen bir hastalık olmadığı için doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda da oldukça nadir görülen bir  sorundur. Damar tıkanıklığının OKS yani doğum kontrol hapı kullananlarda bir ila dört kat daha fazla görülmesi bu iki bileşen arasındaki ilişkinin bilimsel açıdan incelenmesini gerekli ve önemli kılan bir faktördür. Yapılan birbirinden farklı çalışmalar  farklı oranlar ortaya çıkarsa da bu sonuçların ortalamasına bakıldığında, damar tıkanıklığı riskinin OKS yani doğum kontrol hapı kullananlarda, OKS kullanmayan kadınlara göre bir ila dört kat oranında artış gösterdiğini söylemek mümkündür. Bu sonuç oluşan risk artışı neticesinde her yıl doğum kontrol hapı(OKS) kullanan her 100 bin kadından beşinde damar tıkanıklığı problemi geliştiği anlamına gelir.

Venöz tromboz adı verilen damar tıkanıklığı sorunu, insan vücudunda bulunan toplar damarlarda ortaya çıkan pıhtılaşma sonucunde meydane gelen tıkanıklıklardır ve en çok da  bacaklardaki toplar damarlarda gözlenmesi mümkündür. Bacaklaraki toplar damarlarda meydana gelen venöz tromboza DVT yani Derin Ven Trombozu adı verilir. Bu toplar damarlarda oluşan pıhtılardan zaman zaman parça şeklinde kopmalar ortaya çıkar. Pıhtıdan kopan bu minik parçalar, kalbe ya da beyne doğru giderek bu iki hassas bölgede tıkanmaya neden olabilir. Doğum kontrol haplarını kullanmanın venöz tromboz ya da daha kolay anlaşılır şekli ile damar tıkanıklığını  riskini artırıp artırmadı meselesi bu noktada ortaya çıkar.  Bu sorunun cevabını verirken en önemli nokta hastanın sigara kullanıp kullanmadığı ile direkt olarak ilişkilidir. Eğer hasta sigara kullanıyorsa, doğum kontrol hapı kullanımına bağlı damar tıkanıklığı yani venöz trombozla karşılaşılma olasılığı çok daha yüksektir.Dolayısıyla sigara kullanımı, bu konudaki en önemli risk faktörü olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu sebepten ötürü, özellikle 35 yaşından büyük ve sigara kullanan kadınlara, başka hiçbir sağlık sorunu yaşamasalar bile hekim tarafından doğum kontrol hapı kullanımı önerilmemektedir.

 Şu noktayı ifade etmekte fayda vardır: Damar tıkanıklığı oluşmasının ya da olası diğer risk ve/veya yan etkilerin ortaya çıkmasının, kullanılan doğum kontrol hapı markası ile ya da hangi çeşit doğum kontrol hapı kullanıldığı ile kesinlikle bir ilgisi tespit edilmemiştir. Doğum kontrol haplarının bütün tür ve çeşitlerinde eşit derecede risk olasılığından bahsetmek mümkündür. Ayrıca doğum kontrol haplarının tamamı birebir aynı hormonları yani östrojen ve progesteron hormonlarını içerir. Halk arasında yayılan rivayet ve söylemlerin tam aksine hiçbir doğum kontrol hapı bitkisel değildir ya da bitkisel bir içerik taşımaz. Tüm bu hapların içeriği de sahip oldukları yan etkiler de aynıdır.

 Diğer risk faktörleri

Hastada, doğum kontrol hapı kullanmı yoksa bile eğer aşağıda sayılan durumlardan biri söz konusu ise DVT (damar tıkanıklığı) riski belli bir oranda artar. Bu risk faktörlerinin en önde gelenleri şunlardır:

– Obezite

-Sigara

-Operasyon geçirmek

– Kanda oluşan pıhtılaşma bozuklukları

– İlerlemiş yaş

– Daha önce geçirilmi damar tıkanıklığı hikayesine sahip olmak

– Gebelik

– Hareketsiz yaşam

– Travmatik durumlar

– Kanser.

Konuyu kısaca özetlemek gerekirse,hastanın yaşı genç de olsa ve/veya sigara kullanım alışkanlığına sahip olmasa da, doğum kontrol hapının kullanımı, her kadında damar tıkanıklığı riskini belli bir oranda arttırır. Ancak artış ciddi oranda küçük bir risk oranıdır. Ancak hasta 35 yaşından büyük, fazla kiloluysa ve sigara kullanıyorsa,bu risk oranı belirgin bir ölçüde artmaktadır.