Çocuklara Ölümü Nasıl Anlatmalıyız?

Özelikle okul öncesi dönemdeki çocuklar için ölümü kavrayabilmek ve aile fertlerinden birinin yokluğuna alışabilmek daha zordur. Genel olarak 3 yaşından önce çocuklar ölümü anlayamaz, bundan dolayı diğer yaş grubundaki çocuklara göre ölümü daha az korkutucu bulurlar. 4-5 yaşındaki çocuklar ölümü daha korkutucu bulurlar, bu dönemde ölümün geri dönüşü olabilen uzun bir yolculuk olduğu düşüncesindedirler. Ölen bir canlı için artık geri dönsün veya iyileşsin gibi sözler söyleyebilirler. Çocuk 5 yaşını bitirdiğinde ölümün geri dönüşü olmayacağının bilincine varır. 6-7 yaşlarında ölümün hastalık ve yaşlılık ile alakalı olduğu düşüncesi vardır. 10-12 yaşlarına doğru ise ölümün yaşamın sonu demek olduğu ve geri dönüşü olmadığı artık algılanmıştır.

Çocuğa böyle bir durum anlatılacaksa, ölümün tüm canlılar için geçerli olduğundan, herkesin doğup, büyüyüp, yaşlanıp öleceğinden bahsedilerek başlanabilir. Hiç kimsenin sonsuza dek yaşamayacağını ona belirtin. Eğer ölen kişi kaza veya hastalık yüzünden ölmüşse çok ağır hastalıkların, iyileşmesi mümkün olmayan yaralarında ölüme neden olduğunu söyleyebilirsiniz.

Ölüm ne kadar iyi açıklanırsa açıklansın, çocuklar çok yakınındaki birini kaybettiklerinde çok ciddi problemler yaşayabilirler. Bunlar uyum ve davranış bozukluğu, kabuslar, baş ve karın ağrıları, çeşitli tikler, uykusuzluk, yeme bozuklukları, okulda başarısızlık, içine kapanma gibi sorunlar olabilir.

Bu tip problemler karşısında çocuğunuz için yapmanız gereken en doğru şey bir psikoloğa götürmektir. Bununla birlikte, çocuğunuza ölüm haberi verilirken dikkat etmeniz gereken şeyler şöyle sıralanabilir:
• Ölüm haberi çocuğa birdenbire verilmemelidir, öncesinde ölen kişinin hasta olduğu, durumunun ağır olduğu ve iyileştirilmeye çalışıldığı söylenerek duruma alıştırılabilir. Ölüm haberi çocuktan saklanmamalıdır, çocuğun herhangi bir şekilde bunu öğrenmesi daha kötü sonuçlar doğurabilir.
• Çocuğun yanında gösterilen davranışlara dikkat edilmelidir. Hiçbir şey olmamış gibi davranmakta, çok aşırı tepkiler vermekte yanlıştır. Çocuğun bu konuda gösterdiği davranışlar da sakin karşılanmalı, duygularını nasıl ifade etmek istiyorsa öyle ifade etmesine izin verilmelidir.
• Ölüm haberini veren kişi çocuğun duygusal olarak en yakınında olan kişi olmalıdır.
• Çocuklar olaydan sonra ortamdan uzaklaştırılmaya çalışılmamalıdır. Çocukların da bir arada olmaya ve aynı acıyı paylaşmaya ihtiyaçları vardır.
• Okul öncesin dönemdeki çocuklar cenaze törenleri veya ölünün temizlendiği ortamlara götürülmemelidir.