Gebelik Takibi

Gebelik Takibi Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Gebelik dönemi, kadınların son adet tarihinden doğumun gerçekleşeceği güne kadar özenle ve sistematik bir şekilde takip edilmesi gereken oldukça önemli bir dönemdir. Gebelik takibi, anne karnında rahime bebeğin tutunmasından başlayıp gebelik döneminde anne ve bebekte görülecek, beklenen veya beklenmeyen tüm değişikliklerin, değerlerin takibi ve önlemlerin alınarak tedavinin yapılması gibi durumların tamamını içermektedir. Gebelik takibi, tanım olarak gebeliğin başlamasından sonra yapılan kontrollerin tamamı olarak algılansa da; gebelik başlamadan önce özellikle birinci basamak sağlık birimlerinde yapılan aile planlaması adı verilen kontroller ile başlamaktadır. Gebeliğin takibinin gebelik oluşmadan daha önce yapılması, gebelikte risk faktörlerinin belirlenmesi ve önlem alınması açısından oldukça önemlidir. Bu durumun önemi, gebelik öncesinde kalıtsal veya sonradan edinilmiş hastalıkların tespit ve tedavisi açısından önem taşımaktadır.

Gebelik Takibi ve Planlamasında Yapılması Gerekenler

Gebelik durumu meydana gelmeden önce birinci basamak sağlık merkezlerinde aile hekimleri ve aile sağlığı elemanlarının planladığı doğrultuda izlemler ve tetkikler yapılmaktadır. Bu tetkik ve izlemlerin tamamı, gebelik dönemine ışık tutmak, anne adayında var olan hastalıkların gebelik dönemindeki etkileri ve gebeliğin seyrinde meydana gelebilecek risklerin değerlendirilmesi amacıyla yapılmaktadır. Mesela, anne adayında şeker, kansızlık, demir eksikliği gibi durumlar yapılan kan tahlilleriyle tespit edilir ve tedaviye gebelik oluşmadan önce başlanarak gebelikte ortaya çıkabilecek riskler önlenmeye çalışılır. Bunun yanında annenin kızamıkçık geçirip geçirmediği kontrolü yapılır ve kızamıkçık enfeksiyonu ile daha önce karşılaşmamış bir anneye gerekli önlem ve tedaviler anlatılarak gebelik döneminde kızamıkçıktan dolayı ortaya çıkabilecek sıkıntılı durumların önlenmesi noktasında yardımcı olunur. Gebelik öncesi aile planlaması ve olası gebelik durumundaki kontrollerin yapılması esnasında anne adayının boy- kilo bilgileri de ölçülmekte, bu durumlardan dolayı ortaya çıkabilecek komplikasyonların tamamı ortadan kaldırılmaya çalışılmaktadır. Anne adayında kalıtsal veya sonradan edinilmiş bir diyabet sorunu varsa birinci basamak sağlık kuruluşlarında yapılan izlem ve tetkiklerde kandaki şeker oranının sabitlenmesi yoluyla gebelikte diyabet görülme durumu azaltılmaya çalışılır. Gebelikte gestasyonel diyabet adı verilen rahatsızlıktan dolayı gebelik dönemi oldukça sıkıntılı geçeceği için bu tip kontrollerin yapılması mecburidir.

Gebelik Döneminde Yapılan Kontroller ve Periyotları

Anne adayının gerekli kontrol ve tedavileri yapıldıktan sonra aile planlaması yöntemlerine göre gebelik oluşma zamanı geldiğinde kısırlık gibi durumlar söz konusu değilse ve gebelik oluştuysa gebelik takibi süreci başlamaktadır. Bu süreçte de Sağlık Bakanlığı’nın uluslararası sağlık verilerine göre oluşturduğu periyodik aralıklarla aile hekimleri veya hastanelerde gebeliğin takibi yapılmaktadır. Gebeliğin takibi noktasında yapılan periyodik muayenelerde gebenin hemoglobin değerleri, demir eksikliği, anne adayının tansiyon, kan şekeri gibi ölçütler detaylı olarak kontrol edilmektedir. Kontrolü sağlanan verileri ilgili birimler tarafından Sağlık Bakanlığı sunucularına iletilerek olası acil durumlarda gebe hakkında bir hastalık özgeçmişi oluşturulmuş olacaktır. Anne adayında yapılan ölçümlerin yanında bebeğin boyu, kilosu, kalp atışları gibi verilerinde e takibi yapılmaktadır. Gebelik döneminin anne ve bebeğin birlikte yürüttüğü, ikisinin de sağlık olarak uygunluklarının gözetildiği bir dönem olduğu göz önüne alınırsa gebelik takibinde bebeğin takibi de oldukça önemlidir. Gebeliğin ortalama 16.haftasından itibaren yapılacak olan ultrasonografi işlemleri ile bebeğin fiziksel gelişimi de önemli ölçüde takip edilmektedir.

Gebelik Takibinde Anne Adayının Rolü

Gebelik takibi, ilk anlamıyla sorumlu sağlık personellerinin görevi olarak anlaşılsa da anne ve baba adaylarının da gebelik takibindeki rolleri oldukça önemlidir. Zamanında kontrollere gitme, kontroller sonucunda alınan kararlara uyma gibi etkenler sayesinde gebeliğin normal ve sağlıklı bir doğumla sonlanmasında anne ve baba adayının rolü oldukça büyüktür.