Jinekoloji

Jinekoloji

Yunanca dilinde kadın anlamına gelen gynaik kelimesinden türemiş olan jinekoloji, bu kelimeye latin dillerinde ulaşmış, Arapça’da nisaiye kelimesi ile de aynı anlam kast edilmiştir (Nisa Arapça’da kadın demektir.)
Kadın sağlığı ve hastalıklarını inceleyen bilim dalına adını veren jinekoloji, üniversitelerde daha çok kadın hastalıkları ve doğum, obstetrikten (doğumla ortaya çıkan patolojiler) ayrı bir bilim olsa da onunla ve zaman zaman onkoloji (kanser rahatsızlıkları) ile de kesişir. Çünkü jinekologlar sadece kadın hastalıkları ile değil aynı zamanda doğum ile de ilgilenirler.Bu iki bilime jinekoloji ve obstetrik (kadın hastalıkları ve doğum) denir. Jinekoloji yani kadın sağlığı ve hastalıkları bilimi ile ilgili çalışan uzmanlara da jinekolog adı verilir.

Jinekolojinin Tarihçesi

Yapılan araştırmalar sonucu elde edilen verilere göre, milattan önce 1550 yıllarına ait belgelerde o dönemde yaşayan hekimlerin, kadın hastalıkları alanında çalışmalar yaptığı öğrenilmiştir. Bunun yanında tıbbın babası Hipokrat’ın da kadın hastalıkları konusunda çalıştığı bilinmektedir. İslamiyetin doğuşu ile birlikte müslüman bilim adamları ve tıp alimleri de kadın hastalıkları ile ilgili çalışmalar yaparak, kadın hastalıkları ile tanım, tarif ve tedavilerin ortaya çıkmasına öncülük etmiştir. Cerrahinin babası olarak isimlendirilen Ez-Zahravi, Et-Tasrif adlı çığır açan çalışmasında, ismi bugünün modern tıbbında Walker pozisyonu olarak geçen ve zor doğumlar esnasında kullanılan müdahaleyi anlatmıştır. Ayrıca 10. yüzyılda yaşamı bu müslüman alim yine aynı eserinde, günümüz modern hekimlerinin, doğumun son aşamasında plasentanın (yani bebeğin eşinin) çıkarılması için kullandıkları Crede manevrasını ilk defa tanımlamıştır. Tüm bunların yanında kendi yaptırdığı doğumlarda, bugün kullanılan forcepsi (kaşık) kullanmış ve Casper Wolf’un 16. yüzyılda kaleme aldığı Gynecia adlı jinekoloji ansiklopedisinin kaynağı Ez-Zahravi’nin başta olduğu müslüman bilim adamları olmuştur.

7. yüzyıla geldiğimizde, ilk cerrahi kadın hastalıkları eseri Herdrik Van Roonhure tarafından kaleme alınmıştır. Takip eden yıllarda ve çağlarda ise jinekoloji bilimindeki ilerlemeler durmaksızın devam etmiş ve anestezi tekniği ile antiseptikler keşfedilmiştir.

Bir bilim dalı ve uzmanlık alanı olarak jinekoloji, tıp öğrenimi içinde çok önemli bir alana tutar. Obstetrik (yani doğum bilimi) ayrı bir çalışma alanı olsa da jinekoloji sadece kadın organlarının aksaklık, bozukluk ve hastalıkları ile ilgilenir. Üç ayrı inceleme alanı olan jinekolojinin bu çalışma alanlarını şöyle özetleemek mümkündür.

1. Tümörler
2. Enfeksiyonlar
3. Doğum sonrası bozukluklar

Bu rahatsızlık ve problemler, en sık olarak yumurtalıklar, yumurtaların taşındığı ve spermle karşılaştığı fallop tüpleri, rahmi ve dış genital organları kapsar. Örneğin, yumurtalıklar için 20 civarında selim (iyi huylu) tümörden ve 30 kadar kanser çeşidinden bahsedilebilir. Bunun yanında, fallop tüpleri en çok gonore (yani belsoğukluğu) ve tüberkülozdan etkilenir. Çünkü bu iki hastalıkta da tüplerin sahip olduğu boşlukların sürekliliği kaybolur ve yumurta rahme gidemediğinden kısırlık denilen infertilite ortaya çıkar. Ayrıca rahim kanserleri de kadınlarda en sık görülen kanser türlerinden biridir. Rahimde de iyi huylu (selim) tümörlere sıklıkla rastlanır. Bunun yanında rahim enfeksiyon kaynaklı hastalıklarından (yani mikrobik olan bulaşıcı hastalıklardan) ve mantar ya da bakterilerin neden olduğu birçok hastalıktan da etkilenebilir. İç genital organlarda ortaya çıkan bu problemlerin yanında, dış genital bölgede de iltihap, allerji gibi problemlerin yanında, tümörler ve/veya yaşa ve yaşlılığa bağlı bir çok hastalık da gözlemlenebilir. Menopoz, doğum kontrol yöntemleri, adet sancısı ve düzensizliği gibi konular da jinekolojiyi ilgilendirirken, gebelik haftalarının ilerlemiş dilimleri (6. ay – 24 haftadan sonrası) obstetrik biliminin kapsamına girer. Yukarıda bahsedilen problemlerin tamamı hatta çok daha fazlası jinekoloji biliminin çalışma ve inceleme konuları içinde yer alır.