İlk Adet Görme (Menarş)

  • 1 Beğeni (Beğeni)
    Loading...

Menarş, ergenlik yani puberte çağına girmiş genç kızların menstrüasyonlarının başlangıcını ifade eder. Puberte (ergenlik) döneminin birçok belirtilerinden biri olan menarş, bu dönemin başlamasından yaklaşık olarak bir yıl sonra ortaya çıkar ve menarştan bir ila üç yıl sonrasına kadar devam eder. Genç kızın üreme dönemine girdiğinin işareti olan menarş, bir kadının hayatında çok önemli bir eşiktir. Genç kızların bu döneme adım attıkları dönemde anneleri, teyzeleri ve/veya benzeri kadın yakınları tarafından gerekli olduğu kadar ve doğru şekilde bilgilendirilmeleri, bu döneme psikolojik olarak sağlıklı girebilmek açısından önem taşır.

Menarşın oluşum aşamalarına bakıldığında, kız çocuklarının 10 yaş dolayında folikül uyarıcı hormon denilen FSH ve luteinizan hormon LH miktarında artışlar gözlenir. Bu hormonların etkisiyle salgılan östrojen hormonu paralel olarak artar ve bu gelişmeleri takiben, puberte yani ergenlik dönemine özgü değişiklikler başlar. Kişiden kişiye değişmekle beraber, bu belirtilerin ortaya çıkmasından yaklaşık olarak bir ya da iki yıl sonra da ilk adet görülür. Genç kızlarda görülen bu ilk adet kanamasına menarş adı verilir. Menarşın yani ilk adet kanamasının görülmesinde ortalama yaş aralığı 11 ila 14 yaş arasıdır.  Menarş, genç kızlarda vücut ağırlığı ve vücut yağ oranının ancak belirli bir noktaya ulaşmasından sonra başlayabilir. Vücut ağırlığının %20’si vücut yağından oluştuğunda menarş için uygun zemin oluşmuş demektir. Ülkemizde ortalama menarş (ilk adet) yaşı 12 olarak tespit edilmiştir. Menarş yaşını belirleyen faktörler arasında beslenme, çevresel ve elbette ailesel faktörler önemli yer tutar. Özellikle annenin menarş yazı genç kız adayının menarş yaşında belirleyici etkenlerin başında gelir.

Gecikmiş menarş

Ortalama olarak 11 ila 14 yaş arasında ilk menarşını görmesi gereken genç kız 16 yaşına geldiği halde hala menarş yaşanmamışsa, bu duruma gecikmiş menarş denir. Tam aksi olarak, dokuz yaşından önce menarş yaşanması ise erken olgunlaşmanın yani puberte prekoksun belirtileridir. Her iki durumda da muhakkak bir hekime başvurulmalı ve hekimin yönlendirmesi ile gerekli test ve tetkikler yaptırılmalıdır.

Bir genç kız eğer 16 yaşına geldiği halde henüz adet görmemişse bu duruma da primer amenore adı verilir.Bu durumda mutlaka bir kadın hastalıkları uzmanı ile görüşülmesinde fayda vardır.

Bir genç kızda ortaya çıkan ilk adet kanamalarında ortalama ilk ay yumurtlama olmaz. Yani yumurtlama olmaksızın adet kanamaları devam eder. Her genç kızda normal olarak yaşanan bu döneme anovulatuar dönem adı verilir. Anadolu kırsalında yeni adet görmüş kızın, üzerinden iki mevsim geçmeden evlendirilmemesi geleneği aslında bu bilimsel durumdur. Çünkü bir genç kız adet görmeye başladıktan hemen sonra evlendirildiğinde,yumurtlama olmadığı için gebe kalamaz. Bu durumda da kırsalda çok önemli olan gebelik gerçekleşmediğinde istenmeyen olaylarla karşılaşılır. Genç kızların bu kadar erken yaşta evlendirilmeleri son derece hatalı olsa da ne yazık ki böyle bir gerçeklik mevcuttur.

Genellikle düzensiz olan ilk adet kanamaları kimi  zaman hastaneye başvurulacak kadar çok aşırı miktarlarda olabilir. Menarşın böyle aşırı oluşuna jüvenil kanama adı verilir.

Kronoloji

Kronolojik olarak bir genç kız adayı puberte dönemine girdiğinde önce boyda uzama ve memede tomurcuklanma oluşur. Sonrasında ise cinsel bölgesinde ve koltuk altlarında tüylenmeler ortaya çıkar.Bu gelişmeler yaklaşan menarşın da habercisidir. Eğer tüm bunlar dokuz yaştan önce ortaya çıkarsa erken menarş adını alır ve hormonal takip gerektirir. Ancak bütün bu gelişmeler 16 yaşına gelmiş bir genç kızda hala oluşmamışsa primer amenore adını alır ve yine hekime başvurmak zorunludur.